Çequyê emır (Emir Cümleleri):Çequiyê emır hirı qêdı nısyena. Inı zi;
1-) Qê vıraştişi nıştê çequyê emıri, kêlma bie dımabestı nısyena. Ez itadı vunawuıg; kêlma quek ser nısyena. Yow dımabestık kêlma dıma nina.
Mesela:
| . Biê ——Gel. Şuı——-Git
. Bia——-Getir . Ber——-Götür . Vınder—-Dur . Vazd—–Koş . Heş——-Sus |
2-) Qê vıraştişi nıştê çequyê emıri, yow zi pê e’melê “bık” vırazyena. Çequiy dıma e’melê “bık” nısyena.
Mesela;
| Kaykerdış—————– Kay bık——————–OynaTırakerdış—————–Tıra bık———————Kopar
Cierakerdış—————Ciera bık——————–Ayır |
3-) Vêrniyê çequiyıd “bı” nısyena o owtiri vırazyena.
Mesela;
| Bırnayiş——————————–Bı+bırn————————–KesTepışnayış ya zi tepıştış———-Bı+tepışn————————Tut
Bermayış——————————Bı+berm————————-Ağla Kıştış———————————–Bı+kış—————————Öldür Quayiş———————————-Bı+quer————————-Döv |
Ini misalun ma hama êşkêni dergık.Yow zi ma bun mobusê nêkerdişiyê ın çequiyun.
Modusê Nêkerdışi (Olumsuzlama)
.
1-) Qê vıraştişi modusê nêkerdışê çequyê emıri, vêrniyê kêlmadi “me” nısyena.
Mesela:
| Kêlmê emır Biê ——GelŞuı——-Git Bia——-Getir Ber——-Götür Vınder—-Dur Vazd—–Koş Heş——-Sus |
Modusê Nêkerdışiyê yê Miyê ya zi me biê—-GelmeMe şuı—————-Gitme Mia ya zi me bia——-Getirme Me ber—————–Götürme Me vındre————–Durma Me vazd—————-Koşma Heş mek—————-Susma (İtadi ına çequiy tênıka ın qêdıra nısyena) |
2-) Qê vıraştişi modusê nêkerdışê çequyê emıri, yow zi bad çequiy pê “mek” vırazyena.
Mesela;
. Kêlmê emır Modusê Nêkerdışiyê yê
. Kaykerdış—————- Kay bık————–Oyna Kay mek——–Oynama
. Tırakerdış—————–Tıra bık—————–Kopar Tıra mek———Koparma
. Cierakerdış—————Ciera bık—————Ayır Ciera mek——-Ayırma
3-) İtadı zi, qê vıraştişi modusê nêkerdışê çequyê emıri, vêrniyê kêlmadi “me” nısyena.
Mesela;
. Kêlmê emır Modusê Nêkerdışiyê yê
. Bırnayiş—————————-Bı+bırn————————Kes Me bırn————Kesme
. Tepışnayış ya zi tepıştış—–Bı+tepışn———————Tut Me tepışn——–Tutma
. Bermayış————————–Bı+berm———————–Ağla Me berm———Ağlama
. Kıştış——————————-Bı+kış————————–Öldür Me kış————-Öldürme
. Quayiş—————————–Bı+quer————————-Döv Me quer———–Dövme
Ini misaluni zi ma hama êşkêni dergık.
http://www.zazakivaj.com/cequiye-emir-emir-cumleleri
Leave a comment