Qurun’ıd Nıştışê Çekuiyê “Qasuıd” Her Çi Mar Kena Eşkıra

Ayeta cuarinıd herındê çekuiyê “Resuıl” vera, ma bızunıg çekuiyê “Qasuıd” nısyena se, ın qêdıra ma hetıd me’nê ına ayet dahanê hol yena zunayiş.

Ma çıra bêni tabiy Mehemêd Piyexmêr? Çımçıra Wuı, Qasuıd Humê’wo. Yani owıg vatê Humê’y mari anuw, ow wuı wo.  Owıg Qauıd anuw aya, qalê Humê’ya.  Qum aya qal (aya vatı) dıma şiyeruw, hım benuw tabiy Humê’y, hımı zi ow Piyexmerıg aya Vehy anuw, benuw tabiy ay Piyexmêri. In qêdıra zi ma êşkêni qê ıni vajı; “ın kes biyuv tabiy Qurun…”  Hz. Mehemêd’ra  vajyenuw “Qasuıd’se” sebêb ınê ınawag, Wuı, aya qalag/mesajag ınê yi niyawa Yi ınê arda, ınê serawa. Huma, ın qêdıra ınê sera vındenuw Qurun’ıd . Huma ına ders dunuw çayig, “Bie Qasuıd, ço nişkenuw bırasuw Humê’y” Ow Qasuıdıg cir taat benuw ow, nımê xuı vera qal nikenuw,nımê ow Huma’wuıg yi şawuıtuw nımê ay Humê vera qal kenuw. Inê sera ına Qurun’ıd vajyena; “Owıg yir (Piyexmêr’ır) taat kenuw, (hıeqiqatıd) Humê’yır taat kenu.” Ina zi Qurun pê ına ayet mara vunu . Huma, vatê xuı, tênıka ın qêdıra pê Qasuıd rasnenuw ma, bie ına reyı, yownê reyı çinikuw. Vehyig Qasuıd isununır anu, isunun vêndenuw yi/vehy ser, ına semedra, kum tabiy Qasuıdıb se, hıeqiqatın tabiy Humê benuw.

Kum Qasuıd’ır taat bıkeruw se (hıeqiqatıd) Humê’yır taat kenuw.

4–Surê Nisa 80

İsunun vehy Humê’y, fêk piyexmêr’ra eşnwuıt. Qurun yowyê isunir cia vehy ni biyuw!  İsununra ayig, vehyıg Piyexmêr ma yinır arduw, tabiy ayi nibiy, zahfiyê yin “Ina qalê isununa” o “Ma seni tabiy yow isun bên?” ına semedra vera piyexmêr vındêrtib.  Hıel bık hıel Huma, “Tabiy Humê o Piyexmer bıbên” pê ıni ayetun muejnenu çoyig; kum semêd Qasudiyê Piyexmêr, tabiy Piyexmêrıb se, hıeqiqatın ben tabiy vahar Vehy/ben tabiy Humê’y. Pê ınê zi Huma muejnenuw çoyig,  kum ıni ayêtig vuni “Huma o Piyexmêrir taat bıkerên” ınun ser e’mel bıkeruw se, itara ına me’na vêjyenag, ow kes, hıeqiqatıd tênıka tabiy Humê benuw. Huma, ın ayetunra tênıka ınê muejnenuv çoy. In vatê ma, ço Surê Nisa’d ayeta heştayınıd (80) dahanê hol vinenuw. Ni nê, ıni ayetunra ına ni vêjyena; Huma pê Qurun huıkım arduw, Piyexmêr’ı zi pa huıkım Qurun ser huıkım Hıedisunı zi xuıd arduw. Eg inabıbêni se, Din mawo İslam, bêni vıraştê Humê o piyexmêr. In qêdıra yow mantalita, miyun alım Mesebunıd şıma êşkêni çımun xuıra bıvini.

Huma, kıtab mufasali ser şımari arduw var (ınê sera) Ez bie Humê’yi bıgêri yownê wahar huıkımi?

6–Suresi Enam 114

QURUN’ID VİYERTIŞÊ NIMÊ “MEHEMÊD”

Çikow temaşê yownê nuxta estag, aya zi Qurun’ıd nımê Piyexmêr ma  “MEHEMED”,  4 hıew ayetunra 3 hıewê yêd,  “Qasuıd’iyê Mehemêd” ser vındertışa:

Mehemed tênıka yow Qasuıd’uw.

3-Surê Ali İmran 144

Mehemed Qasuıd Humê’wo o Piyexmer pêyinuw.

33-Surê Ehzab  40

49-Surê Fatha 29

Qurun’ıd aya ayeta yow tênag nımê “Mehemêd” tedı viyerenu ra, aya ayetıdı zi wazyenug Mehemêd’ıri imun bıbuw, yani Qurun’ır imun bıbuw.

47-Surê Mehemed 2

Aya tek ayetag tedıdi nımê Piyexmêr ma “Mehemêd” vera “Ehmed”ıg viyerena, ujadi zi Qurun, Qasuıdiyê “Ehmêd” sera vindena:

Hanik Laj Mêyrem İsa zi vatıb; ” Ya duêl İsrail, Ez qê şımari Qasuıd Humê’wa. Torat’ıg mıwa ver umyow, ez ayi tesdiq kena o ow Qasuıdıg nımê yi Ehmed’uw ez ayi zi şımari muıjdı kena.”

61-Surê Saff 6

Cuavêrıg qêdog ma diy, yow cêydı zi Qurun’ıd “Huma o Mehemêd’ır taat bıkerên” ınqêdıra yow vatış çinika. Vatiş Qurun ın qêdıwag, tımo-tım vajyenug; “Huma o Qasuıd’ir taat bıkerên”. Pê ınê zi  ma zunig, Huma Teala, Hz. Mehemêd’ır tênıka qê Qasuıdiyê yi mara vunuw Yiri taat bıkerên o ınê finenuw ma vir. Huma Teala ın qêdıra piyorê berun qefılnenug, wa ma çotaki zunayişra ina xuı bı xelısiyn.

Piyexmer, Tênıka Pê Qurun Huıkım Ebêdiy Ardêni.

Piyexmer, Tênıka Pê Qurun Huıkım Ebêdiy Ardêni. Wextag Piyexmêr’ıri ayêt ni umyêni ow wext Piyexmêr, xuı ser tawê ni vatêni. Yinı zi wazênig wa Piyexmêr xuı ser tawê bı vajuw.  Ma zi ına ayeta ciyêrinra zunig, Piyexmer tênıka vehy dıma şınuw o qet’a xuı ser tawê ni vunuw:

Vajıg: Ez şıma tênıka pê vehy iqaz kenawo tersnena.

21-Surê Enbiya 45

Kêg Tı yow ayet yinıri niard, vuni; “Tı itara owjara bıardên ya”. Vajıg: “Ez tênıka owıg Rabb mıra Mıri vahy biyuw, bena tabiy ayi. In, Rabb şımara qê şımari yow destberiyê fe’mkerdışa(destberi=yetenek), Qê ow qowmıg êhl imunow, yin erzenu reyow raşt o yiniri rehmeta.”

7-Surê Araf  203

Huma, zahfiyê ayetunıd vunu Mı Qurun arduw war o Mı Yi vehy kerdu.  Ayetun ciyêrinunra zi şıma vinenıg, guırê Qasuıd’ow en vêrin, tênıka têbliğ Qurun’ow. Eg Piyexmer ın guırê xuı niaruw ca se, ow wextı zi wasfê Qasuıdi nianu ca. Eğer Peygamberimiz bunu yapmasaydı, elçilik vazifesini yapmamış olacaktı. Guırê Qasuıd têbliğ vehy Humê’wo se, Ow wextı zi Qasuıdıri taat kerdış benuw Vehy Humê’yır taatkerdış.

Ya qasuıd! Owıg Rabb tıra Tıri umyow war, ayi tebliğ bık. Eg tı ınê nikêri se, Tı qasuıdiyê xuı niarduw ca (tebliğ nikerduw).

5-Surê Maide  67

Vajıg: “In Qurun Mıri vehy biyuwıg ez pê yi şıma wo şımara pê, kum umı se yin iqaz bıkêr..”

6-Surê Enam 9

Hedis Hz. İbrahim Hê Çadê?

Kashif Ahmed Shehzada vunu, Huma o Piyexmêr’ır taat kerdışra ına me’na vêjyena;  Ow mesaj Qurun’ıg Huma pê Piyexmêr xuı şawuıtuw wa tabi ayi bıbiy, me’nê taatkerdış ınawa.  Qurun Piyexmêr ma, mari numunı muejnenuw ra, Labelê derheq Piyexmêr madi zunayê ma, gereka tênıka Qurunrabuw.. Ina vun mara Shehzada…  Shehzada, Surê Mümtehine  ayeta 4.’in ser vunu: “Ayeta ciyêrinıd , rehbêrtiyê (numunıtiyê) Hz. İbrahim Qurun ser gereka ço biyeruw. Çımçıra bie Qurun, derheq Hz. İbrahim’ıd tawê nıştı çinikuw zê Hedisun.. Kerdenê yi, ma tênıka Qurun’ıd vinêni. Bie Qurun yi ser tawê nıştı çinikuw. Numunıtiyê yi eg ma xuıri rehber gênise, Ow weht; bie Qurun ma şin ça, ma çara derheq yidi tawê muıseni?

İbrahim o qum yidi qê şımari yow numunatiya (rehbêriya) rınd esta.

60-Surê Mumtehine 4

Eg rehbêrtiyê(numunıtiyê) Piyexmêr’ra, tabiybiyayişê hedis vêjyena se, owtirow se, ma bıun aya ayeta cuarin se, owtirow se Rehbêrtiyê(numunıtiyê) İbrahim sebena. Ma hedisun yi çara ani? İtadi zi vatê Shehzada  gereka ma qawul bıker. Zobinê ni ına ayet dıma e’mel nibenuw. Kerdenê Piyexmêr ma zi, Kerdenê İbrahim Piyexmêri zi tênıka Qurun mara vun. Bie Qurun, gereka ma vatê cêkı zi niker. Ina ayetra zi ma vinênıg Qurun; vêr ma tênıka çarnenuw hêt xuıwa.

Hama Piyexmer’ıg weşıb, ow wextı zi ma vinênıg isun ay ruêjı zi qêdê isun ın Ruêj ma, Piyexmêr’ra waştênig wa derheq Dinıd xuı ser çik bıvajuw. Piyexmêr ma wêşiyê xuıdi, qet’a mu’sedı nida ınê. Ni verda wa ço Hedis bınısu ya zi yow binunra bı vajuw. Bad mêrg Piyexmêr ma, bad çahar xêlfuna pê isuni, xuı verıd ni vındêrti. O, fêk Piyexmêr’ra bie vehy, zahfiyê yin xuı verra hıewadis yow binunra vati, zuir isnad piyexmêr kêrdi, o nımê yinı zi na pa “HIEDİS. Ina fiyeğla xrabra êr ruej ın wazyet xrab umyow mêdun.

Taykêk mendıb yin Tı vera Ma, bie vehy bıdi kısêkerdış o ın qêdıra tı bıêrzi miyun yow fitniy.

17-Surê İsra 73

Kum Vatê Qurun Dıma Şiyeruwse Qasuıd Dıma Şınuw

Qurun, Kıtab Humê’wo, Hama isuni yi, fêk Piyexmêr ma Hz. Mehemêd’ra kısêkerdış yira eşnavuıti. Aya ayeta ciyêrinra, ın qêdıra yow vatış sêni yow vatışa, ma dahanê hol fum kêni. Huma Teala Qurun’ıd vunu:

Ina, Huma o Piyexmêr yira, ay muışrıgig şıma yinıd suılh kerduw qê aynunır yow iqaza.

9-Surê Towbi 1

Yow zi ruêj Hıejow pilıd, Huma o Piyexmêr yira qê isununir yow veng o vaj (veng o vaj= duyuru) esta.

9-Surê Towbi 3

Şıma zi vinêni itad, “Huma o Piyexmêr’ra yow iqaza, yow veng o vaja”  ıni vatê, ayêt Qurun’ê.  In qêdıra yow vatê Qurun, ma Qurun’ıd zahfrê cadi êşkêni bıvin.  Mesela; 4-Surê Nisad hetana ayetê 13’yin, miras ser huıkım mirasra behsbenuw. Ayêt 13. o 14.’ıni se ın qêdırayê:

13– Ini Huıdid Humê’yê. Kum vatê Huma o Qasuıid yi bıkeruw se, (Huma) yin erzenu ow cennetıg bin yira laa/ruı şınuw o yin ujadi ebedıl ebed munêni.  Hanik xelasiya pila o şiyabayiş ınawa.

14– Kum vera Humê o Qasuıd yi bieruw o gueş huıdid Humê’ya niquerowse, ayi zi ow cehnımıg ebedıl ebed tedı munêni yi erzenuz uja. Qê yir yow e’zabêkow êlim/xrab estuw.

4-Surê Nisa 13,14

Huma Teala hetana ayeta 13.’yin, ın huıkımunra xever dawa ma. labelê ayetun 13. o 14.’ıd muet mawuıg; tabiy ınun biyayiş, zê tabiy Humê o Piyexmêr biyayişa. Çı faydı ayig hola hol Qurun ni wunên o sera hola hol aqıl xuı ni şuığılnêni ayi, sırf semêd qayim vetışê fıkır xuı, yin ser muınaqaşı kêni o ın ayetun ser çımquariy kêni. Pê fıkır xuı, Din ma ser, Huma o Piyexmêr kêni şiyerık o yin çımıd Piyexmêr ma ın qêdıra êşkenuw huıkım xuı, huıkım Humê’y serkeruw, ya zi huıkım Humê’y pê huıkım xuı nesh bıkeruw. Yin çımıd Piyexmêrtiy ın qêdırawa. Ina bie aqıliyê yinra dahanê grun yow bie aqıliy, ma Mezhebunidi zi vinêni. Mezhebun çımıd ay hedisig hê kıtab hedisundê ayi, hê derecê vahy Humê’de. Ina qêdıra yow aqil sariy  wo ay buetunig êrziyen Piyexmêr ayi, ına hewuı zi ver xuı çarnêy hêt Humê’wa o pê ına bie aqıli  buetun Humê biyuwu. Cuavêrı zi ma diyıg, Piyexmer tênıka Qurun dab nıştış. Êla eg bie Vehy Qurun, din ser tawê estıb se, çıra piyexmer aynunı zi ni dab nıştış?  Ayeta ciyerinra ma vinênıg Piyexmer, bie Qurun tawê dıma nişıb/ni bıb tabi yownnê çik. Duışmên Din wazênıg isuni, wa bie Qurun yownê çik dıma bı şiyêri. Yin gêrêni wa Piyexmerı zi ına bıkeruw. Eg piyexmer, zê yin bıkerdên se, yin hênê ınê zi qawuıl nikerdêni o  Piyexmêr se bıkerdêni wa bıkeruw, yin hênê zi qawuıl ni kerdêni:

Ayêt Ma’yêgê dêlilêkê eşkırayê wextag yinıri wunyêni, ayig qen’at xuı niani yin biyêri vêr Ma ayi vunig; “Bie ıni yownê Qurun biar, ya zi ıni bı bedıln.” Vajıg;”Ez xuı ver qet’a ni êşkena ayi bı bedıliyn. Ez tênıka ow vehyig mıri yenuw, ez bena tabiy ay.Eg ez vera Humê’y xuı bı vındêri se, ez ruêj e’zabêkow pilra tersena.”

10-Surê Yunus Ayeta 15

Piyexmerı zi Xeta Kenuw

Piyexmer, tabiy vehy Qurun Humê’y benu. Zerê mesayiyê yow ruêj xuıdi Piyexmerı zi xeta kerda. Qurun’ıd xetê Piyexmêr muêjyenuw ma se, Huma Teala itad muırad kenug, ayig vuni hemı qalê Piyexmêr  o  kerdenê yi vehy’ya, ın qêdıra wa zuıri aynuni pê Qurun bı vêjiyuw medun.

... İnsanlardan çekinerek Allah’ın açığa vuracağı şeyi içinde saklıyordun. Oysa Allah kendisinden çekinmene daha çok layıktı.

33-Surê Ahzab Ayeta 37

Huma tı e’f bıkeruw, kum raşta vunuw, hıetana ayi tıri eşkıra nibiy o kumı zi zuırun kenuw  tı hıetana ay kumi aynuni ni muısê, tı qê izın da yin?

9-SurêTowbiy Ayeta 43

1– Riy xuı çıqırna o vêr xuı çarna

2– Çıtawog ow quar umyow vêr yı

3– Tı çara zuni, bêlka ow xuı kenuw pak (towbı kenuw o benuw bısılmunı)

4– Ya zi gueş nêni neshat ser o ow neshat qê yir bêni xêr.

5– Ayig Xuı sêr hemı çiya têpşêni ma biê aynuni se

6-O, tı vêr xuı çarnên hêt aynuna

7– Tıri çı pakiyê/hidayetiyê aynunra

8– Labelê owıg vazdra umyow vêr tı ow est ya

9– Owwog zerê yi tersra(tersê Humêyra) rêcifyenuw

10– Tı gueş aya ni quêni

11– Nê, çımçıra ow(Qurun) yow neshıeta…

80-Surê Abese Ayêt 1’ra hıetana 11

Surê Ehzabıd, derhêq yow meslê  e’mır piyexmêra xusısi ser vajyenag Piyexmer tikiy inunra Xuı têpya genuw o yira vajyenag gera wuı ın qedıra nikeruw. Surê Towbid muêjniyenuw mawuıg, ow muıcadelıg semêd Humê’ya yi kerduw ayêd, yi tikiy xeta kerda o raşki ser nişkow qirar bıduw. Surê A’besedı zi vajyenug, piyexmer wextag yow yow merdım êhl inkarıra din Humey vatêni, aya hıel yow quar şınuw vêr yi o wuı gueş ın quarra niquenuw o ına suredi ın wazyêt piyexmêri ma, ma vinêni. Huma Teala pê ına sure ına xetê piyexmêr kenuw raşt o yi pê ına sure iqaz kenuw o yira wazenug  rênê wa ınqêdıra nikeruw. İtara êsenug, ın hirı hıew misalunud; hım hirı hıew xetê piyexmêr biyuw duız, hımı zi ow watê piyexmêrogow bie Qurun’ow ow watê yi vehy niyuw, ına itadı muêjniyawa ma o tesdiq biyawa.

Bin serçquiyê “Suınnêt Piyexmêr”ida  suınnêt ser owtiri te’rif biyig; ıni te’rifunıd vuni, wazyêt Piyexmêrow vêr piyexmêrtiyê yi zi suınnetır dêlil têpşiyenuw. Ma ınê kıtabıg Suınnêt ser Sibai’wuıg nıştuw ma ujadi pela 47. ida vinêni. Labelê Qurun’ıd,  wazyêt Piyexmêr mawo vêr piyexmêrtiyê yi Huma Teala ın qêdıra vunuw mara:

Tı rêyı ser kotib Yi tı diyıb, (o)  Yi tı ni ard rêyow raşt ser?

93-Surê Duha Ayeta 7.

Hanik ın qêdıra Ma emır xuıra tuıri zi yow rueh vehy kerd. Tı kıtab çıtawu, imun çıtawu ni zunêni.

42-Surê Şura Ayeta 52

Ini ayetunıd ma vinênıg, cuavêri piyexmer, rêyow çotıdıb, kıtab çıtawu imun çıtawu nizunêni. ıni ayêt mara ınun kêni eşkıra. Ow wextıg piyexmer imunra tawê nizunêni ow wext, piyexmer sêni mari benuw numune? Vatê piyexmêro ow wext, sêni mari benuw din? Bie şêk ina yow imun, hım ay ayetun cuarinunıd hımı zi zahfiyê cêy Qurunıd ayetunır benuw muığayir. In vatê xuıdıg ayig vuni yow i’lm zê Qurun o pa inêwa yowne qat i’lm diyow piyexmêr, piyorê ın vatê yin, muığayir Qurunê. Ayig Kıtab Hıedisun dêng Qurun tepşêni ayi wa ına ayet hola hol bıwuni:

Ayig kıtab destun xuıra nısênow, barcınê zi semêd tikiy perun (semêd tikiy menf’at xuı) vuni “In, Humê’yrawo”  wax aynunir!  Semêd nıştışê destun yiniri wax yinir, semêd ına karê yini wax yinıri!

2-Surê Bakara Ayeta 79

Çikow Zê Qurun Çinikuw 

Vajıg: “Qesem, eg semêd ardiş heval Qurun’a (zê Qurun ardiş yownê kıtab), piyorê isunun o cındi biyêri piy serı zi, yow binunıri hember bıbı zi, yin rênê ni êşkêni zê ın Qurun tawê biyari mêydun.”

17-Surê İsra Ayeta 88

Huma vunu, çow ni êşkenuw zê Qurun tawê biyaruw mêdun, hama ay bısılmunêg mesebun dıma şini ayi vuni, Hedisi Piyexmêrı zi zê Qurunê.  (Bunyên: Ebu Davud, Kitabı Sünen, Numrê Hadis: 4604) Eg Hedisı zi zê Qurn’ê se, êla  qê Piyexmer yini zi zê Qurun nidab nıştış o wa isuni yinra zi istifadı bıkeruw?  Ni şıma vuni Kıtab Buhari wo Muslim’ı zi zê Qurunê? Ay Hedisig Buhari wo Muslim’ra ma hetana ıta yin ser vındêrt ayi, qê wehamêt  ına qalê yin besa.

Ya Piyexmer! Owıg Humê’y tıri kerda hıelal ayi, tı qê semêd qêf wêşiyê ciniyun xuı xuıri kêni hıerum?

66-Surê Tahrim Ayeta 1

Ina ayetê Surê Tahrim’ra ma vinênig Piyexmer, qê xuıwa zi bıbuw se, wuı, ni eşkenuw tawê xuıri hıerumkeruw. Ina wazyet ser piyexmer, sêni çoyir bie Qurun tawêy kenuw hıerum?  İna yow aqıl sariy, vatê Qurun’ra duiruw.. Ayig mesebun o e’detun xuı dımra şini ayi, bietuniyê Qurun ser aqıl nikêni. Tênıka yow ayetê Qurun geni o bietuniyê Qurun erzên yow kışt o aya ayet ser xuıri dêlil ani.

Hıikmet how Qurun’ıdow

Hasıli kelum Ma, şımari ow tiri yow Qasuıd şawuıtıg wuı, miyun şımadi ayetun Ma şımari wunenuw, şıma kenuw pak o Kıtab o Hıikmet muısnenuw şıma o ayag şıma nizuni xeverê ayê dunuw şıma.

2-Surê Bakara Ayeta 151

Tiki Bısılmunê zi vuni; itad, “Hıikmetra mexsêdi Humê’y ‘ itadı “Suınneta”.  In qêdıra zi pêy Hedisun ço êşkenuw ilawuı bıkeruw Qurun. Hıelbık hıel itadı me’nê “Hıikmêt”, qet’a “Hedis” ya zi “Suınnet” niyawa.  Bie ınê zi ma zunig, pê ına kêlma, qet’a yowne kitab zê Qurun, Din’ır dêlil ni bena. êla ma bun Qurun se ma zahfiy dêlil Qurun’ıd vinênıg “Hıikmet” how zerê Qurunıd. Inê ser zahf ayêt êsti Qurunıd;

Elif, Lam, Ra. Hanik ıni, ayêt Kıtab Hıikmetınê. 

10-Surê Yunus Ayeta 1.

Kıtab Hıikmetınıri sundıbuw.
36-Surê Yasin Ayeta 2.

Bie şêk/şuıpi wuı (Qurun), ow day kıtabunıg how vêr Ma’dow  wuı(Qurun) ujadi estuw. (Wuı) piluw o Hıikmêt ser pıruw.

43-Surê Zuhruf Ayeta 4.

Bie ınuni, Surê İsradi  22 ra hıetana ayeta 38’ın, Huma Teala hıerumunra qal kenuw o barcınê zi ayeta 39’ıdi  ina wunuw:

Ini ayêyig, ayi Rabb Tı tıri, Hıikmêt ser vehy kêrdi…

17-Surê İsra Ayeta 39.

Ayig Surê İsra ‘d hıetana Ayeta 39. ınıd yin ser behs benuw ayi ınêy (Ayig Humê’y yin hıikmêt ser wehy kerdi ayi ınêy): Bie Humê gera ço yow kesı zi xuır İlah nitepışnuw. (Ayeta 22.).  Bie Humê’y, çoyrı zi qulatiy nikerdış, dadiy/may o buabiyiri/bawıri holikerdış (Ayeta 23.). Anne babaya gerekli şekilde davranmak (24. ayet). Rabbimiz’in iç dünyamızı bildiği (25. ayet). Akrabaya, yoksula, yolda kalmışa hakkını vermek, israf etmemek (26. ayet)…

Şıma zi zunig, wazena wa PIyewmêr serabuw o wazena wa derheq Hıikmêtıdıbuw, derhêq çıtadi benuwse wa bıbuw, gereka ma hemı çi ser tênıka bêr Qurun bıqcen. Qê Suınnêt Piyexmêrı zi gereka ma bêr Qurun bıqcen. Çımçıra ténıka Qurun pawiyow. Bie Qurun itimad tawê nibenuw.

Qurun’ın Huıdid Humê’y; hım Hıikmeta, hımı zi ca ardışê ınun e’yid Piyexmêra. Qurun, fêk Piyexmêrra eşnawyawa. Şıma zi zunig, serê zahfiyê ayêt Qurun, ın qêdırawa ”Vajıg”… Mesajıg Qasuıd Humê Hezret Mehemêd arduw ow mesaj, Mesaj Humê’wo o ow mesajı zi Qurun mawo.. Piyorê cêhd Qasuıid ma ınawabig, rehbêrtiyê Qurun’ıd qê isununır sermerdımtiyib.. . Inê sera, tabi biyayişê Humê o piyexmêr, hıeqiqatıd tênıka tabibiyayişiyê Humê’wa/tabi biyayişiyê mesaj Humê’y-Qurun’a. Eg din Humê pê Qurun tamum nibiyuw se, owtirowse, itadi fokqsiyonê Qurun çıtawa? Êla çıra Huma gera tikiyê Qurun kêm bıverdow o ayag kêm verdawa ayê pê isunun beruw serı (tamum keruw) ya zi ay kıtabig nipawyê pê aynun ına kêmyayi beruw serı (tamum keruw)?  Ek Huma bıwaştênıg kêmyayiyê bıqêdinuyse, ow wextı zi Yi qalıniyê Qurun kerdên hirı çahar qat, o ına mesla ın qêdıra hıal kerdên.  Hıel bık hıel Qurun’ıd Huma vunuw; ın kıtab hemı çira xever dunuw. Tawê tedı kêm niyuw. Qurun, din ser tawê kên ninısyow. Çikog din ser mari lazımuw se, Qurun ow çiyra qet’i ser xever dawa ma. Ma yow çen misalun bıd;  mesela, kum zuarkunid mend o qê wuêr xuıwa tawê zi nidiyse ow wext, êşkenuw guêşt xuêz, guin ya zi ow dıwarıg nımê Humê ser ni bıryow aynunra tikiy bueruw. La belê itadı zi gera çow hıedra zied niweruw. İtadı guêş xuı hol ına vatê mı sernê; ina yow wazyet, hıenzarra yow bêla beruw çoy sari ser… Qurun, ın qêdıra xewerê hemı çiy dunuw ma. Çikı zi xuı dım niverdenuw. Piyorê ın watê mara pê hamara zi şıma êşkêni vaji, lia wuıllê Qurun hemı çira xever nidunuw çoy o kêm umyow?  Inê hol bızunênıg; eg Qurun, yow çiyra xever nidawa ma se, bızunênıg ow çiyra mes’uliyetiyê ma çinika.

ELÇİ VE EMİR SAHİBİ, DİNİN SAHİBİ YAPILIRSA

Ey iman edenler! Allah’a itaat edin, elçiye itaat edin ve sizden olan emir sahiplerine de. Eğer bir şeyde anlaşmazlığa düşerseniz, Allah’a ve ahiret gününe inanıyorsanız; onu Allah’a ve elçiye arz edin.

4–Nisa Suresi 59

İnsanlar topluluklar halinde yaşarlar. Bu toplu yaşamda; ortak kararı, ortak prensipleri, kimi durumlarda ortak orduyu, savaş ve barış kararı gibi kritik kararları da hayata geçirmek gerekir. Elçi (Hz. Muhammed) kendi döneminde toplumun başı olarak birçok kritik kararı alırdı. Bunlara da uymak gerekirdi, çünkü Hz. Muhammed o dönemde hem elçi, hem de “emir sahibi” (ulul-emr) olarak toplumun başıydı. Ayrıca kendinin altında başka “emir sahipleri” (vali veya ordu komutanları gibi) atarsa, bunlar da yönetimde görev üstlenmiş olurlardı. Peygamber’in vefatından sonra Müslümanlar’ın içlerinden seçecekleri kişi veya kişiler, bu vazifeyi yerine getirebilir ve onlara da itaat gerekir. Fakat bu itaat, hiçbir zaman Allah’ın hükümlerine ilave hükümler yapılması manasına gelmez, ancak düzenin sağlanması gibi fonksiyonları içerir. Çünkü Kuran’dan; Kuran’ın her şeyi açıkladığını, detayları verdiğini ve dinin Kuran’a eşit olduğunu anlıyoruz. Eğer elçiye itaatten ve emir sahiplerine itaatten; ilave farz veya haram yetkisi anlaşılsaydı, ortaya şu mantıksız tablo çıkardı. Yenmesi haram olanları örnek olarak ele alalım,

Kuran’da

1- Leş,

2- Kan,

3- Domuz eti,

4- Allah’tan başkası adına kesilen hayvanlar haram kılınmıştır.

Elçiye itaatten kasıt, elçinin ilave haramlar getirmesi olsaydı, elçi;

5- Midye,

6- Karides,

7- Eşek eti şeklinde haram listelerini genişletebilirdi.

Nitekim mezhepçiler bunu iddia etmektedirler. Peki, o zaman bir dönem Sunni Müslümanlar’ın halife olarak emir sahibi kabul ettikleri Yavuz Sultan Selim;

8- Tavuk,

9- İnek eti,

10- Palamut balığı şeklinde bu listeyi uzatıyor olsaydı ve “Elçiye itaat ayetleriyle, bunları haram kılıyorsanız, emir sahibine itaat ayetiyle de, ben bunları aynı mantıkla, aynı şekilde haram kılıyorum” deseydi, ne derdiniz? “Elçiye itaat edin” anlamındaki ayetlerle, Kuran’ın hükmünün iptal yetkisinin (neshin) Peygamber’e verildiği şeklindeki iddiayı hatırlayalım (25. bölümdeki nasih mensuh konusunu hatırlayın). O zaman biri çıkıp, aynı mantıkla, “Emir sahibi de kendinden evvelki dini hükümleri değiştirebilir” iddiasında bulunur ve emir sahibi “Zinayı, hırsızlığı helal yapıp; namazı orucu kaldırıyorum, bunlar da benim neshlerim (iptal yetkisini kullanmam)” derse, ne diyeceksiniz? Bunun için “emir sahiplerine itaat edin” diyen ayeti çekiştirip, kendini Allah gibi dini hüküm koyucu mertebesine çıkarırsa sonuç ne olur? Eğer “elçiye itaat” ile elçi ilave helaller, haramlar ve iptaller yapabiliyorsa; o zaman benzer ifadeye sahip ayetle emir sahiplerinin (yöneticilerin) de aynı yetkiye kavuşmaları gerekirdi! Görüldüğü gibi Kuran’ı bir bütün şeklinde kabul etmeden çekiştirmeye kalkmanın sonu felakettir.

“ELÇİ” KELİMESİNİN KULLANILMASI HER ŞEYİ AÇIKLIYOR

Belli bir yaşın üzerindeki kişilerin çoğu “resul” kelimesinin manasını ve kullanılış tarzını bilirler, fakat genç neslin “resul” kelimesinin manasını bilememesi ihtimaline karşı yukarıdaki açıklamayı yaptık. (Kuran çevirilerinin yeni neslin anlayabileceği tarza adapte olması, Osmanlıca ve az anlaşılan kelimelerden arındırılması gerektiği ayrı bir yazı konusu olduğu için bu konulara burada değinmeyeceğiz.) Yukarıdaki ayetlerde “resul” kelimesinin “elçi” manasında olduğunu iyice anlamak, ayetin manasını da tam kavramayı sağlar.

Biz Peygamberimiz Hz. Muhammed’e niye uyarız? Çünkü o, Allah’ın elçisidir. Yani Allah’ın mesajını alıp da getiren kişidir. Elçinin mesajı, Allah’ın gönderdiği mesajdır. O mesaja uyulunca hem Allah’a, hem de o mesajı getiren elçiye uyulmuş olur. Aynı zamanda mesajın kendisine (Kuran’a) uyulduğunu söylersek, bu da doğru olur. Hz. Muhammed’e “elçi” denmesinin sebebi, kendisinin olmayan mesajı taşımasıdır. Yani Allah, “resul” (elçi) kelimesiyle; Hz. Muhammed’in, kendisinin olmayan mesajı taşıyan kişi olduğunu vurgulamaktadır. İnsanlara, elçiyi devreden çıkartıp Allah’a varmanız mümkün değildir, dersini vermektedir. İtaat edilmesi emredilen kişi olan elçi, kendisi namına değil, göndericisi (Allah) namına konuşmaktadır. Bu yüzden “Ona (elçiye) itaat, gönderene (Allah’a) itaattir” mantığı, Kuran’ın bu ayetleriyle verilmektedir. Allah’ın elçi yollaması, bizle irtibat kurmak için seçtiği yegane yoldur. Elçi mesajı insanlara ileteceği, O’na davet edeceği için elçiye itaat onu gönderene (Allah’a) itaat olacaktır.

Elçiye itaat eden Allah’a itaat etmiş olur.

4–Nisa Suresi 80

İnsanlar, Allah’ın mesajı Kuran’ı, Hz. Muhammed’in (elçinin) ağzından duydular. Kuran her insana ayrı ayrı vahiy edilmedi ki! Peygamberimiz’in getirdiği mesaja uymayan birçok insan “Bu insan sözüdür” veya “Biz bir insana mı uyacağız” şeklinde Peygamberimiz’e karşı çıkmışlardır. Oysa Allah “Allah’a ve elçisine itaat edin” ayetleriyle; Hz. Muhammed’e, elçiliği yüzünden, o mesajın gerçek sahibi Allah olması yüzünden uyulacağını göstermektedir. Yani Allah, “Allah ve elçisine itaat edin” ayetleriyle, gerçek anlamda uyulanın bir tek Allah olduğunu göstermektedir, bu da 4-Nisa Suresi 80. ayette bir daha anlaşılmaktadır. Yoksa, Allah Kuran ile hükümler koydu, Peygamber hadislerle ilave hükümler getirdi, Allah ve elçiye itaatten kasıt iki tane din oluşturucunun oluşturduklarına uymaktır; şeklinde ayetleri açıklamak, dinimizi, Allah ve Peygamber ortak yapımına çevirmek olur. Mezhepçi bir din anlayışını benimseyenlerin bu hatasını, birçok eserde görebiliriz: “Peygamberimiz dinimizde hüküm koyucudur. Haram ve helali tespit eder” [Ali Osman Koçkuzu, Rivayet İlimlerinde Haberi Vahitlerin İtikat ve Teşri Yönlerinden Değeri, s. 108]. Oysa Kuran’da Allah dışında hüküm koyucu aranmaması söylenir:

Allah size kitabı detaylandırılmış bir halde indirmişken Allah’ın dışında bir hüküm koyucu mu arayayım?

6–Enam Suresi 114

“MUHAMMED” İSMİNİN KURAN’DA KULLANILIŞ TARZI

Diğer bir ilginç nokta da Kuran’da, Peygamberimiz’in ismi olan “Muhammed”in geçtiği 4 ayetten 3’ünde de “Muhammed’in elçi olduğu”nun vurgulanmasıdır:

Muhammed yalnızca bir elçidir.

3–Ali İmran Suresi 144

Muhammed Allah’ın elçisi ve Peygamberler’in sonuncusudur.

33–Ahzab Suresi 40

49–Fetih Suresi 29

Kuran’da “Muhammed”  isminin geçip elçiliğin vurgulanmadığı  tek ayette ise “Muhammed’e indirilene inanılması” yani Kuran’a inanılması gerektiği söylenir:

47–Muhammed Suresi 2

Peygamberimiz’in Muhammed ile aynı köke sahip “Ahmed” ismiyle (veya sıfatıyla) geçtiği tek ayette ise “Ahmed’in elçiliği” vurgulanır:

Hani Meryem oğlu İsa da “Ey İsrailoğulları, ben sizin için Allah’ın elçisiyim. Benden önceki Tevrat’ı doğrulayıcı ve benden sonraki ismi Ahmed (övülmüş, öven) olan bir elçinin de müjdeleyicisiyim” demişti.

61–Saff Suresi 6

Daha evvel gördüğümüz gibi Kuran’da hiçbir yerde “Allah’a ve Muhammed’e itaat edin” diye bir ifade bulunmaz. Kuran’da sürekli “Allah’a ve elçisine itaat edin” şeklinde bir ifadenin geçmesi; Hz. Muhammed’e, ancak elçilik vazifesinden dolayı itaat edilmesi gerektiğini hatırlatmaktadır. “Muhammed” isminin geçtiği tüm ayetlerde (biri hariç) elçiliğinin vurgulanması, tek istisna ayette ise “Muhammed’e indirilene (Kuran’a) uyulması gerektiği”nin söylenmesi, tüm yanlış anlamalara kapıları kapatmıştır.

PEYGAMBER SADECE KURAN’LA EVRENSEL HÜKÜMLER GETİRİRDİ

Peygamber sadece Kuran’la evrensel hükümler getirirdi. Peygamber’e Kuran ayetleri gelmediğinde ise Peygamber’in bir şeyler uydurmasını istediler. Oysa bunun mümkün olmadığı, Peygamber’in sadece vahye uyduğu, aşağıdaki ayetlerden anlaşılır:

De ki: Ben sizi yalnızca vahiy ile uyarıp korkutuyorum.

21–Enbiya Suresi 45

Onlara bir ayet getirmediğin zaman, “Şuradan buradan derleseydin ya” derler. De ki: “Ben sadece Rabbim’den bana vahiy edilene uyuyorum. Bu, Rabbiniz’den olan kavrama yeteneğidir, iman edecek bir toplum için doğruya iletilme ve rahmettir.”

7–Araf Suresi 203

Allah, birçok ayette Kuran’ı indirdiğini, Kuran’ı vahyettiğini söyler. Aşağıdaki ayette göreceğiniz gibi Peygamber’in resullük (elçilik) vazifesinin temeli Kuran’ın tebliğ edilmesidir. Eğer Peygamberimiz bunu yapmasaydı, elçilik vazifesini yapmamış olacaktı. Elçinin vazifesi Allah’ın indirdiğini tebliğ etmek ise, elçiye itaat de Allah’ın indirdiğine itaat olacaktır.

Ey elçi! Rabbin’den sana indirileni tebliğ et. Eğer yapmayacak olursan elçiliğini tebliğ etmemiş olursun.

5-Maide Suresi 67

De ki: “Sizi ve kime ulaşırsa kendisiyle uyarmam için bana bu Kuran vahyedildi.”

6–Enam Suresi 19

HZ. İBRAHİM’İN HADİSLERİ NEREDE?

Kashif Ahmed Shehzada, Allah’a ve elçiye itaatten kastın; Allah’ın elçisiyle gönderdiği mesaj olan Kuran’a uymak olduğunu söyler ve Kuran’da aktarıldığı gibi Peygamberimiz’in bizim için örnek olduğunu, fakat Peygamberimiz’e dair bilgiler için de tek geçerli ve yeterli kaynağın Kuran olduğunu söyler. Shehzada, Mümtehine Suresi 4. ayeti örnek göstererek şöyle der: “Aşağıdaki ayet, Hz. İbrahim’in örneğini geleneklerin ve ona atfedilen sözlerin arasından seçeceğimizi mi söylüyor? Hayır, bu ayet öyle söylemiyor. Ayette anlatılmak istenen Hz. İbrahim’in davranışının ve tavrının, Kuran’da açıklanan şeklinin inananlar için örnek olduğu ve inananların onun örneğinde olduğu gibi hareket etmeleri gerektiğiydi.” (Kashif Ahmed Shehzada, Dinin Kaynağı Olarak Kuran Yeter Mi?).

İbrahim ve onunla birlikte olanlarda size güzel bir örnek vardır.

60–Mümtehine Suresi 4

Eğer Peygamberimiz’i örnek almaktan kastın, hadislere ve Peygamber’in kavminin geleneklerine uymak olduğu söylenirse; o zaman İbrahim Peygamber’i örnek almamızı söyleyen ayete göre, İbrahim Peygamber’in kavminin geleneklerini öğrenmemiz ve İbrahim Peygamber’in hadislerini de bulmamız gerekmektedir. Oysa durum Shehzada’nin dediği gibidir. Peygamberimiz’in de, İbrahim Peygamber’in de davranış şekilleri Kuran’da anlatılır ve örnek almamız istenen bu davranışlardır.

Peygamber’in vahiy olan Kuran dışında Allah’a karşı bir şeyler uydurması için çabalar daha Peygamber hayattayken başlamıştır. Peygamberimiz hayattayken buna engel olmuştur, fakat Peygamber’in vefatından sonra, hele bir de dört halife dönemi de geçince, Peygamber’in döneminde başlayan vahiy dışında uydurmalar oluşturma çabaları ne yazık ki gördüğümüz kötü sonuçları doğurmuştur.

Onlar neredeyse sana vahyettiğimizden başkasını bize karşı uydurman için seni fitneye düşüreceklerdi.

17–İsra Suresi 73

KURAN AYETLERİNDE ANLATILANLARA UYMAK ELÇİYE UYMAKTIR

Kuran Allah’ın kitabıdır, fakat insanlar onu Hz. Muhammed’in (elçinin) sözü olarak, onun ağzından duydular. Kuran’ın aşağıdaki ayetlerinde geçen ifade tarzları, bu mantığı daha iyi kavramamızı sağlamaktadırlar:

Allah ve elçisinden kendileriyle antlaşma yapmış olduğunuz müşriklere bir ültimatomdur bu.

9–Tevbe Suresi 1

Bir de Allah ve elçisinden insanlara Büyük Hac Günü bir duyuru var.

9–Tevbe Suresi 3

Görüldüğü gibi, Allah’ın kendisinden ve elçisinden ültimatom olduğunu, duyuru olduğunu söyledikleri aynı zamanda Kuran ayetleridir. Aynı mantığı Kuran’ın başka yerlerinde de görebiliriz. Örneğin; 4-Nisa Suresi 13. ayete kadar miras ile ilgili hükümler anlatılır, 13. ve 14. ayet ise şöyledir:

13– Bunlar Allah’ın sınırlandır. Kim Allah’a ve elçisine itaat ederse, onu altından ırmaklar akan ebedi kalacakları cennetlere sokar. İşte büyük kurtuluş ve mutluluk budur.

14– Kim Allah’a ve elçisine isyan eder ve O’nun sınırlarını aşarsa, onu da içinde ebedi kalacağı ateşe sokar. Onun için alçaltıcı bir azap vardır.

4–Nisa Suresi 13,14

Allah 13. ayete kadar hükümlerini anlatırken, 13. ve 14. ayetlerde bunlara uymak; Allah’a ve elçisine uymak olarak gösterilmektedir. Ne yazık ki Kuran’ı iyice araştırmadan, iyice düşünmeden, ayetleri sırf kendi fikirlerini doğru çıkartmak için çekiştirenler, bu ayetleri görmezlikten gelmiş ve ileri sürdükleri fikirlerle dini, Allah ve Peygamber ortak yapımı bir şirkete; Peygamber’i, Allah’ın hükümlerine hüküm katan, Allah’ın hükümlerini gerektiğinde nesh eden (silen) bir şahsa dönüştürmüşlerdir. İçine düştükleri bu çelişkiyi fark eden bazı mezhepçiler açmazlarını kapamak için daha da vahim bir iddiaya kalkışmışlardır. Bu iddiaya göre Peygamber’in mevcut hadis kitaplarındaki hadisleri de vahiy neticesidir. Daha önceki bölümlerden hadislerin Kuran’la, mantıkla, kendi aralarında, bilimle, insafla çeliştiklerini görenler bu iddianın korkunçluğunu anlarlar. Bu iddia ile Peygamber’e atılan iftiralar, Allah’a iftiralar atmaya dönüştürülmüş olur. Yine bundan önceki bölümlerde gördüğümüz gibi Peygamber bir tek Kuran’ı yazdırmıştır. Madem Kuran dışında uyulması gereken kaynaklar, vahiyler vardı; o zaman Peygamber onları neden yazdırmadı? Aşağıdaki ayete göre Peygamber’in uyduğu vahiy Kuran’dır.  Din düşmanlarının  değişmesini  istedikleri  de Kuran’dır. Kuran dışında dini kaynaklar olsa Peygamber de onlara uyardı, din düşmanlarıysa onların da değişmesini isterlerdi:

Onlara ayetlerimiz apaçık belgeler olarak okunduğunda bizimle karşılaşmayı ummayanlar derler ki: “Bundan başka bir Kuran getir veya bunu değiştir.” De ki: “Benim onu kendiliğimden değiştirmem asla mümkün değildir. Ben sadece bana vahyedilene uyuyorum. Eğer Rabbim’e isyan edersem büyük günün azabından korkarım.”

10–Yunus Suresi 15

PEYGAMBERİN DE HATALARI OLABİLİR

Peygamber Allah’ın vahyi olan Kuran’a uyar. Gündelik hayatta Peygamber’in bazı hatalar yapması bile mümkündür. Kuran’da Peygamber’in hatalarının belirtilmesi, Peygamber’in Kuran dışındaki her sözünü, her hareketini vahiy olarak göstermeye çalışan iddiayı yalanlar.

... İnsanlardan çekinerek Allah’ın açığa vuracağı şeyi içinde saklıyordun. Oysa Allah kendisinden çekinmene daha çok layıktı.

33–Ahzab Suresi 37

Allah seni affetsin, doğru söyleyenler sana açıkça belli oluncaya ve yalancıları da öğreninceye kadar niye onlara beklemeden izin verdin?

9–Tevbe Suresi 43

1– Surat astı ve yüz çevirdi

2– Kendisine o kör geldi diye

3– Nereden biliyorsun belki o temizlenip arınacak

4– Veya öğüt alacaktı da, bu öğüt kendisine fayda verecekti.

5– O kendisini her türlü ihtiyacın üstünde görene gelince

6–Ki sen ona yöneliyorsun

7– Sana ne onun arınmasından

8– Ama koşarak sana gelen var ya

9– Odur içi titreyerek korkan

10– Sen ona aldırmıyorsun

11– Hayır, çünkü o bir öğüttür…

80–Abese Suresi 1-11

Ahzab Suresi’ndeki örnekte, Peygamber’in özel hayattaki bir durumda insanlardan çekinmiş olduğu ve böyle yapmaması gerektiği anlatılır. Tevbe Suresi’nde, Allah uğrunda mücadele ederken Peygamber’in yanlış tutumu, yanlış taktiği gösterilir. Abese Suresi’nde ise inkarcı bir kişiye dini anlatmak uğruna, Peygamber’in kör bir kişiye vakit ayırmadan aynı kişiyi ikna etmek için uğraşına devam etmesi anlatılır. Abese Suresi’nde Peygamber’in bu davranışı düzeltilir ve böyle davranmaması söylenir. Görüldüğü gibi bu üç örnekte; hem Peygamber’in hatalı üç davranışı düzeltilmiştir, hem de Peygamber’in Kuran dışındaki her sözünün vahiy olması gibi saçma bir iddianın zemini yok edilmiştir.

“Peygamber’in sünneti” başlığıyla öyle izahlar yapılmıştır ki; bu izahlara göre Peygamberimiz’in Peygamberlikten önceki durumu bile sünnete delil oluşturmaktadır. Sibai’nin, “Sünnet” kitabı, sayfa 47’de şu izah yapılır: “Peygamberimiz’e dair her ne izah nakledilmiş ve rivayet edilmiş ise; ister Peygamberlik’ten öncesi ile ister Peygamberlik’ten sonrası ile ilgili olsun sünnet kapsamı içindedir.” Oysa Kuran’da Peygamberimiz’in Peygamberlikten önceki durumu şöyle anlatılır:

Seni sapmış bulup da doğru yola iletmedi mi?

93–Duha Suresi 7

İşte böylece sana da emrimizden bir ruh vahyettik. Sen kitap nedir, iman nedir bilmezdin.

42–Şura Suresi 52

Ayetlerde, Peygamberimiz’in daha evvel yanlış bir yolda olduğu; kitabı, imanı bilmediği açıkça söylenir. Peygamber’in imanı bilmediği dönem, nasıl olur da örnek olur. Nasıl din diye insanlara takdim edilebilir? Hiç şüphesiz bu iddialar, Kuran’ın yukarıda görülen ayetleri ve daha birçok ayeti ile çelişiktir. (Kitabın bir sonraki bölümünde aynı konuyla ilgili ilave izahlar bulunabilir.) Peygamber’e Kuran’ın bir benzerinin, mislinin verildiğine dair izahlar da Kuran’a ters düşen izahlardır. İnsanların yazdıkları hadis kitaplarını, Allah’ın kitabı Kuran gibi dinin kaynağı olarak gösterenler, şu ayeti iyice okumalıdırlar:

Kitabı kendi elleriyle yazıp sonra az bir değer karşılığında satmak için “Bu Allah katındandır” diyenlere yazıklar olsun. Vay elleriyle yazdıklarından dolayı onlara, vay kazanmakta olduklarına!

2–Bakara Suresi 79

KURAN’IN BİR BENZERİ YOKTUR

De ki: “And olsun, eğer insanlar ve cinler şu Kuran’ın bir benzerini getirmek üzere bir araya toplansalar, birbirlerine destek de olsalar, onun bir benzerini yine de meydana getiremezler.”

17–İsra Suresi 88

Allah, Kuran’ın bir benzerinin oluşturulamayacağını söylerken; mezhepçi İslamcılar, Peygamber’in hadislerinin de Kuran’ın bir benzeri olduğunu söylerler. (Bakınız: Ebu Davud, Kitabı Sünen, Hadis No: 4604) Madem Peygamber’de bir benzeri var, niye Peygamber onu yazdırıp insanları aydınlatmadı? Yoksa Buhari, Müslim gibi kitapların Kuran’ın bir benzeri olduğunu mu iddia ediyorsunuz? Buraya kadar Buhari ve Müslim’den incelediğimiz hadisler, bu iddianın vahimliğini ortaya koymaya yeter.

Ey Peygamber! Allah’ın sana helal kıldığını eşlerini memnun etmek isteyerek neden haramlaştırıyorsun?

66–Tahrim Suresi 1

Tahrim Suresinin bu ayetine göre, Peygamber’in sadece kendisine bile bir şeyi haramlaştırması mümkün değilken, diğer insanlara ilave haramlar yaptığını söylemek hiçbir şekilde Kuran’la bağdaşmaz. Kuran’ı bir bütün olarak anlamaya yanaşmayan gelenekçi-mezhepçi zihniyet, Kuran’ın tek bir ayetini alır ve Kuran’ın bütünlüğünü hiçe sayarak ayeti düşünmeden çekiştirir.

HİKMET KURAN’DADIR

Nitekim Biz, size aranızdan ayetlerimizi okuyacak, sizi arındıracak, size kitabı ve hikmeti öğretecek ve bilmediklerinizi bildirecek bir elçi gönderdik.

2–Bakara Suresi 151

Kimileri de bu ayetteki “hikmet” kelimesi ile sünnetin, hadislerin kastedildiğini; böylece Kuran’a hadisler ile ilaveler yapılabileceğini söylemişlerdir. Oysa “hikmet” kelimesinin “sünnet” ve “hadis” gibi bir manası olmadığı gibi, bu kelimeyle Kuran dışında bir kaynak oluşturulabileceğine dair bir delil de yoktur. Aksine hikmetin Kuran’da olduğuna dair birçok ayet vardır:

Elif, Lam, Ra. Bunlar, hikmetli kitabın ayetleridir.

10–Yunus Suresi 1

And olsun hikmetli Kuran’a.
36–Yasin Suresi 2

Şüphesiz o (Kuran), bizim katımızda olan ana kitapta mevcuttur.

Yüce ve hikmet doludur.

43–Zuhruf Suresi 4

Ayrıca İsra Suresinde 22. ayetten 38. ayete kadar Allah’ın haramları ve emirleri belirtildikten sonra 39. ayette şöyle denilmektedir:

Bunlar, sana Rabbin’in hikmet olarak vahyettikleridir.

17–İsra Suresi 39

İsra Suresi’nin 39. ayetine kadar bahsedilenler (yani Allah’ın hikmet olarak vahyettikleri) şunlardır: Allah’la beraber başka ilahlar edinmemek (22. ayet). Allah’tan başkasına kulluk etmemek, ana babaya iyi davranmak(23. ayet). Anne babaya gerekli şekilde davranmak (24. ayet). Rabbimiz’in iç dünyamızı bildiği (25. ayet). Akrabaya, yoksula, yolda kalmışa hakkını vermek, israf etmemek (26. ayet)…

Görüldüğü gibi, gerek Peygamber’in sünneti adına, gerek hikmet adına Kuran’a müracaat etmeliyiz. Peygamber’in davranış tarzları (sünnet) için de, hikmet için de tek güvenilir kaynağımız Kuran’dır. Allah’ın Kuran’daki sınırları; hem hikmettirler, hem de bunları uygulamak elçiye (Peygamberimiz’e) itaattir. Kuran, Peygamber’in ağzından duyulmuştur. Zaten birçok Kuran ayeti de Peygamber’e “De ki” emriyle başlar. Kuran, Allah’ın elçisi Peygamberimiz Hz. Muhammed’in getirdiği Allah’ın mesajıdır. Peygamber’in tüm çabası da bu mesajın kılavuzluğuyla insanlara rehberlik etmek olmuştur. Bu yüzden aslen Allah’ın olan bu mesaja uymak; hem göndericisi Allah’a, hem getiricisi elçiye uymaktır. Allah’ın dini Kuran’la tamamlanmış olmuyorsa, o zaman Kuran’ın fonksiyonu nedir? Allah neden Kuran ile dini yarım bırakıp, diğer kısmını belirsiz kaynaklara bıraksın? Allah’ın dine ilave etmek istediği şeyler olsaydı; Kuran’ı iki veya üç kat daha kalın yapıp, bu sorunu çözebilirdi. Oysa Kuran, kendisinin detaylı olduğunu söylemektedir. Geçmiş kavimlerin başına gelenleri tekrarla anlatan Kuran, kendi içeriğinin dışında din adına gerekli olan ilave bilgiler olsaydı, onları da içerirdi. Kuran’ı inceleyenler binde bir rastlanma ihtimali olan konularda bile Kuran’ın gerekli izahları yaptığını görürler. Örneğin zorda kalıp kan, leş, domuz eti ve Allah’tan başkası adına kesilen hayvandan başka bir şey bulamayanların, bunları haddi aşmadan yiyebileceği açıklanır ki; bu durum binde bir kişinin başına, hayatında ancak bir kez gelebilecek bir olaydır. Peki, o zaman Kuran’ın gündelik yaşamda sık sık karşımıza çıkacak, her gün uygulanacak bilgileri eksik bıraktığı nasıl düşünülebilir? Kuran bu bilgileri açıklamamışsa, bu detaylar gereksizdir ve dinin bir bölümü veya evrensel şartı değildir.

ELÇİ VE EMİR SAHİBİ, DİNİN SAHİBİ YAPILIRSA

Ey iman edenler! Allah’a itaat edin, elçiye itaat edin ve sizden olan emir sahiplerine de. Eğer bir şeyde anlaşmazlığa düşerseniz, Allah’a ve ahiret gününe inanıyorsanız; onu Allah’a ve elçiye arz edin.

4–Nisa Suresi 59

İnsanlar topluluklar halinde yaşarlar. Bu toplu yaşamda; ortak kararı, ortak prensipleri, kimi durumlarda ortak orduyu, savaş ve barış kararı gibi kritik kararları da hayata geçirmek gerekir. Elçi (Hz. Muhammed) kendi döneminde toplumun başı olarak birçok kritik kararı alırdı. Bunlara da uymak gerekirdi, çünkü Hz. Muhammed o dönemde hem elçi, hem de “emir sahibi” (ulul-emr) olarak toplumun başıydı. Ayrıca kendinin altında başka “emir sahipleri” (vali veya ordu komutanları gibi) atarsa, bunlar da yönetimde görev üstlenmiş olurlardı. Peygamber’in vefatından sonra Müslümanlar’ın içlerinden seçecekleri kişi veya kişiler, bu vazifeyi yerine getirebilir ve onlara da itaat gerekir. Fakat bu itaat, hiçbir zaman Allah’ın hükümlerine ilave hükümler yapılması manasına gelmez, ancak düzenin sağlanması gibi fonksiyonları içerir. Çünkü Kuran’dan; Kuran’ın her şeyi açıkladığını, detayları verdiğini ve dinin Kuran’a eşit olduğunu anlıyoruz. Eğer elçiye itaatten ve emir sahiplerine itaatten; ilave farz veya haram yetkisi anlaşılsaydı, ortaya şu mantıksız tablo çıkardı. Yenmesi haram olanları örnek olarak ele alalım,

Kuran’da

1- Leş,

2- Kan,

3- Domuz eti,

4- Allah’tan başkası adına kesilen hayvanlar haram kılınmıştır.

Elçiye itaatten kasıt, elçinin ilave haramlar getirmesi olsaydı, elçi;

5- Midye,

6- Karides,

7- Eşek eti şeklinde haram listelerini genişletebilirdi.

Nitekim mezhepçiler bunu iddia etmektedirler. Peki, o zaman bir dönem Sunni Müslümanlar’ın halife olarak emir sahibi kabul ettikleri Yavuz Sultan Selim;

8- Tavuk,

9- İnek eti,

10- Palamut balığı şeklinde bu listeyi uzatıyor olsaydı ve “Elçiye itaat ayetleriyle, bunları haram kılıyorsanız, emir sahibine itaat ayetiyle de, ben bunları aynı mantıkla, aynı şekilde haram kılıyorum” deseydi, ne derdiniz? “Elçiye itaat edin” anlamındaki ayetlerle, Kuran’ın hükmünün iptal yetkisinin (neshin) Peygamber’e verildiği şeklindeki iddiayı hatırlayalım (25. bölümdeki nasih mensuh konusunu hatırlayın). O zaman biri çıkıp, aynı mantıkla, “Emir sahibi de kendinden evvelki dini hükümleri değiştirebilir” iddiasında bulunur ve emir sahibi “Zinayı, hırsızlığı helal yapıp; namazı orucu kaldırıyorum, bunlar da benim neshlerim (iptal yetkisini kullanmam)” derse, ne diyeceksiniz? Bunun için “emir sahiplerine itaat edin” diyen ayeti çekiştirip, kendini Allah gibi dini hüküm koyucu mertebesine çıkarırsa sonuç ne olur? Eğer “elçiye itaat” ile elçi ilave helaller, haramlar ve iptaller yapabiliyorsa; o zaman benzer ifadeye sahip ayetle emir sahiplerinin (yöneticilerin) de aynı yetkiye kavuşmaları gerekirdi! Görüldüğü gibi Kuran’ı bir bütün şeklinde kabul etmeden çekiştirmeye kalkmanın sonu felakettir.